از ادای دین به قیام گوهرشاد تا استقبال مردم از ساواک!/ نمایش زنده دادگاه دوره ستم‌شاهی با حضور رهبر انقلاب و نواب صفوی/ وقتی هنرمند معنای واقعی دیده شدن را درک می‌کند

آنچه در این نمایشگاه شاهد آن هستیم، تلاشی است از سوی هنرمندان، دغدغه‌مندان و دلباختگان فرهنگ و هویت یک شهر دینی و انقلابی، برای احیا و یادآوری آن هویت و آن تاریخ پرافتخار.

"دوست‌داشتنی" نیز برگرفته از فراز زیبای زیارت امین الله است. آنجایی که زائر در پیشگاه امام رضا علیه‌السلام از خدا می‌خواهد که در کنار ارادت و محبتی که به برگزیده بندگان صالح خدا دارد، خود او هم «محبوبه فی ارضک و سمائک» یعنی برای زمینیان و آسمانیان دوست‌داشتنی، محبوب، الگو و نمونه باشد.

تاکنون صدهزار نفر از مردم مشهد از این نمایشگاه بازدید کرده‌اند. این نمایشگاه به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد و با مشارکت تشکل‌های مختلف مردمی برپا شده است.

از نکات قابل توجه این نمایشگاه، باز شدن باب جدیدی از حیات، بر روی هنرهای نمایشی، تجسمی و هنرمندان فعال در این رشته‌هاست. استقبال مردم از تئاترها، پرفورمنس‌ها و نمایش‌های خیابانی به نحوی بوده است که می‌توان گفت تئاترهای جذاب و مردمی این نمایشگاه در همین چند روز به اندازه تمام مخاطبان تئاترهای شبه روشنفکری این سال‌ها در مشهد، مخاطب داشته است. این نمایشگاه روحی تازه در کالبد خسته هنرهایی دمید که پیشتر عواملشان برای نشستن چند مخاطب در پای اثرشان، چشم می‌راندند و لحظه می‌شمردند.

بسیاری از هنرمندان فعال در این نمایشگاه برای اولین بار طعم واقعی دیده شدن را چشیدند و به نظر می‌رسد سخت باشد تا از این به بعد به مخاطب انگشت شمار خاص نما قناعت کنند. باشد تا با استفاده از فرصت این نمایشگاه، راه مردمی شدن را طی کنند!

به جهت تنوع و کثرت آیتم‌های موجود در مشهد دوست داشتنی، در سه گزارش به معرفی این نمایشگاه و آنچه در آن می‌گذرد، خواهیم پرداخت.

ادای دین به قیام گوهرشاد

مسجد گوهرشاد یکی از مهمترین آیتم‌های مشهد دوست داشتنی است. این مسجد جدای از معماری بی‌نظیر و قدمت تاریخی خود که بیشتر به سبب آن معروف و مشهور شده است، مرکز فعل و انفعالات سیاسی و اجتماعی بسیاری بوده است. در نمایشگاه هویت و تاریخ این مسجد با سه هنر تئاتر، نقالی و نقاشی در ذهن مردم ثبت و ماندگار می‌شود. درون مایه این پردازش‌های هنری نیز قیام بزرگ و تأثیر گذار گوهرشاد است. مردم در این غرفه می‌آموزند که چه طور تبعیت بی چون و چرای رضاخان از فرهنگ غربی سبب شد او فرمان متحدالشکل کردن لباس‌ها و کشف حجاب را صادر کند و در نهایت نیز به سبب مقاومت مردم، دست خودش را در واقعه گوهرشاد، به خون هموطنانش آغشته سازد.

در این غرفه تئاتر" روایت گوهرشاد" با همکاری 20 هنرمند در بازه‌های زمانی مختلف برای مردم اجرا می‌شود. این تئاتر از زمان روی کار آمدن رضاخان آغاز می‌شود و با نمایش وقایع رخ داده در دوران کشف حجاب و همچنین نمایش قیام گوهرشاد ادامه می‌یابد و در انتها نیز رضاخان را تا جزیره موریس همراهی می‌کند!

نقالی و نقاشی نیز با ادبیاتی دیگر تاریخ دوران رضا قلدر را روایت می‌کند. در چند قسمت از این غرفه نیز مجسمه‌هایی از شخصیت‌های سیاسی و مذهبی تأثیر گذار در دوران رضاخانی در معرض دید عموم قرار داده شده است. نکته جالب توجه تداعی خاطرات دوران کشف حجاب برای مردم است. به گفته مسئول غرفه، مردم پس از حضور در غرفه مسجد گوهرشاد، خاطراتی که از پدرها و پدربزرگ‌هایشان از دوران کشف حجاب شنیده‌اند برای یکدیگر نقل می‌کنند.

آقای خامنه‌ای در دادگاه!

در مشهد دوست داشتنی دادگاه‌های نظامی دوران ستم شاهی طوری بازسازی شده است تا مردم از نزدیک شاهد دادگاه‌های افراد مشهوری چون رهبر انقلاب، شهید هاشمی نژاد و شهید نواب صفوی باشند. در این دادگاه‌ها که به صورت نمایش برای مردم به اجرا درمی‌آید، متهمان متناسب با متون تاریخی و مستند با نطقی آتشین از خود دفاع می‌کنند.

در این نمایش‌ها نشان داده می‌شود که حکم‌ها چگونه قبل از تشکیل دادگاه صادر شده است. نمایش دادگاه هر روز حداقل 15 بار برای مردم اجرا می‌شود که البته این اجراها بعضی از روزها به دلیل استقبال مردم به 30 مرتبه نیز رسیده‌اند.