گفتگوی منتشرنشده با زنده‌یاد انوشیروان ارجمند

به گزارش قاصدنیوز، زنده‌یاد انوشیروان ارجمند، بازیگر مطرح سینما، تلویزیون و تئاتر کشور که خبر درگذشتش در هفته گذشته، قلب هنرمندان تئاتر مشهد و خراسان را لرزاند، ۲۰سال بی‌وقفه برای روشن‌نگه‌داشتن چراغ تئاتر این شهر تلاش کرد. در همین راستا هنرمندان تئاتر مشهد به‌همراه مردم هنردوست شهرمان برای گرامی‌داشت نام بزرگ این هنرمند، عصر امروز در سالن اصلي تئاترشهر مشهد گرد هم می‌آیند تا یاد و خاطره انوشيروان ارجمند را گرامی بدارند و با داريوش و برزو ارجمند ابراز همدردی کنند.

گفتگوی منتشرنشده ما را با انوشیروان ارجمند که چند سال پیش در تحریریه روزنامه شهرآرا انجام شد، به‌بهانه برگزاری آیین بزرگداشت او می‌خوانید.

* تئاتر مجموع هنرهاست
انوشیروان ارجمند در ابتدا تئاتر را مجموع هنرها دانست و گفت: شما می‌توانید از نقاشی و مجسمه‌سازی گرفته تا فن بیان و خطابه و فرم‌های آیینی‌سنتی، بازتاب همه آن‌ها را در تئاتر ببینید.

وی افزود: وقتی از تئاتر صحبت می‌کنیم، یعنی داریم از مقوله جامعی که بازتاب و آیینه‌ تمام‌نمای یک مکان جغرافیایی است، حرف می‌زنیم.

* پدرم شعر می‌گفت ، مادرم ساز می‌زد
این بازیگر ماندگار تاریخ تئاتر و سینمای کشور درباره اولین کشش‌های هنری‌اش گفت: ضمیر ناخودآگاه آدمی همواره به‌سمتی سوق پیدا می‌کند؛ آدم‌های زیباپسند نیز به‌خاطر ظرافت روحی به‌سمت زیبایی گرایش پیدا می‌کنند و هنر نهایت این زیبایی‌هاست. مهم چگونه انتخاب‌کردن است.

وی افزود: هرچند پدرم نظامی بود، اما در یک خانواده ادیب بزرگ شدم؛ او شعر می‌گفت و مادرم ساز می‌زد. گذشته از آن رغبت و کشش آدمی در سن کودکی به‌شکلی است که بازتاب آن در سنین نوجوانی و جوانی نمود پیدا می‌کند.

* پدرم مخالف فعالیت‌های تئاتری‌ام بود
انوشیروان ارجمند درباره آغاز فعالیت‌های هنری‌اش گفت: در نوجوانی تمام خطابه‌های ادبی مدرسه را من اجرا می‌کردم. در آن زمان معلمی داشتم که از هنرمندان تئاتر بود. وقتی ذوق و استعداد مرا دید، تشویقم کرد تا جایی که توانستم در سال۱۳۳۵ اولین جایزه بازیگری خود را در سن ١٥سالگی بگیرم.

وی ادامه داد: پدرم مخالف سرسخت فعالیت‌های تئاتری‌ام بود. این‌قدر عاشق بودم که هرچه پدرم می‌گفت «برو مسخر‌گی پیشه کن و مطربی آموز» را به گوش نمی‌گرفتم و سعی داشتم تمام انرژی‌ام را صرف این هنر کنم.

مرحوم ارجمند تصریح کرد: یادم می‌آید اسم مرا در آموزشگاه زبان نوشت که زبان انگلیسی یاد بگیرم، اما شهریه آن را از آموزشگاه پس گرفتم و با خودم به اداره هنرهای دراماتیک بردم و سر کلاس دکتر فروغ نشستم.

 دست‌خط آقا به من اهدا شد
انوشیروان ارجمند از خاطراتش در زمان اجرای نمایش ماندگار «شگرد آخر» گفت: در سال٦٥ تئاتر دفاع‌مقدسی «شگرد آخر» را در تئاترشهر تهران اجرا کردم که با هدف شناخت بیشتر مسائل و مصیبت‌های دلاورمردان کشورمان تولید شده بود.

وی ادامه داد: این نمایش آنقدر با موفقیت اجرا شد که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای که در آن زمان ریاست‌جمهوری را برعهده داشتند، لوحی با دست‌خط خودشان به من اهدا کردند. همچنین از «شگرد آخر» در کتاب «هنر از دیدگاه مقام معظم رهبری» سخن به‌میان آوردند که این موضوع برایم به‌شدت خاطره‌انگیز است.

این هنرمند سینما، تلویزیون و تئاتر کشور تصریح کرد: در زمان جنگ، با تئاتر «شگرد آخر» برای اجرای نمایش به‌جنوب رفتیم. وقتی تئاتر شروع شد، خنده به لبان رزمنده‌ها نقش بست و همین برایمان بس بود که بدانیم در اجرای نمایش موفق بوده‌ایم. جبهه مکانی معنوی و خاصی بود. بعد از پایان اجرای نمایش رزمنده‌ها به‌میان ما می‌آمدند و با هم شوخی می‌کردیم؛ انگار سال‌هاست هم را می شناسیم.

*همه ما با دل و جان طلبه تئاتر بودیم
زنده‌یاد انوشیروان ارجمند درباره فعالیت‌هایش در تئاتر مشهد عنوان کرد: زمانی رضا صابری از من پرسید «چقدر پول داری؟ می‌خواهم استاد تئاتری را به مشهد بیاورم تا شکسپیر درس بدهد.» گفتم اگر نداشته باشم از گروه جمع می‌کنیم و هزینه‌اش را فراهم می‌کنیم. چون می‌خواستیم در قله قرار بگیریم، چون عاشق بودیم و واقعا می‌خواستیم مرکز آموزش تئاتر خراسان، مرکز آموزش تئاتر ایران باشد.

وی ادامه داد: آن زمان دستمزد ما «عشق»مان بود و مادیات در رده دوم قرار داشت. ما این‌طور نگاه می‌کردیم، اول کار می‌کردیم، بعد توقعمان را مطرح می‌کردیم.

* نام «مشهد» مرا بی‌تاب می‌‌کند
استاد ارجمند در جواب این پرسش که آیا در زمان مهاجرت به تهران دغدغه مشهد و تئاتر آن را در درون خود احساس می‌کرده است، گفت: نه‌تنها من، بلکه تمام خانواده‌ام با اینکه از مشهد دوریم، اما همواره دغدغه‌ خراسان را داشته‌ایم. هر زمان برزو و بهار برای فیلمی در مشهد انتخاب می‌شوند، می‌گویند «می‌رویم برای شهرمان بازی کنیم.»

وی خاطرنشان کرد: من و خانواده‌ام وقتی اسم مشهد را می‌شنویم، بی‌تاب می‌‌شویم. این حاصل زحماتی است که هنرمندان نمایش مشهد برای آن‌ها کشیده‌اند. ببینید آن‌ها چقدر تاثیرگذار کار کرده‌اند که برزو تمام پیشنهادهایش را رد می‌کند تا در شهرش فیلم بازی کند.

این بازیگر و کارگردان تئاتر تصریح کرد: ما هرجای دنیا باشیم، باز هم خراسانی هستیم؛ این عنوان روی ماست و کنده هم نمی‌شود و از این بابت خدا را شاکرم.

* اگر رسالتم را به‌گور ببرم، کاری نکرده‌ام
این استاد زنده‌یاد با انتقاد از برخی مسئولان فرهنگی، گفت: اولویت برخی مدیران، تئاتر و سینما نیست و فقط به‌دنبال حاکمیت بر هنرند و به‌همین دلیل است که هنوز عدم استقبال تماشاگر، گریبان‌گیر تئاتر مشهد است.

انوشیروان ارجمند ادامه داد: باید هنر تئاتر در میان مردم جایگاه پیدا کند تا مردم خود سالن تئاتر بسازند؛ من آنچه را به باور مردم رسانده‌ام، دوست دارم.

وی با اشاره به اینکه دغدغه‌ام در تمام عمرم انتقال تجربیاتم به جوانان است، گفت: تا حالا نشده جوانی زنگ خانه مرا فشار دهد یا تماسی بگیرد و من از پاسخ به او سر باز زنم؛ چون آنچه را به‌عنوان رسالت هنری بر دوش من است، اگر با خود به گور ببرم، کاری نکرده‌ام.

زنده‌یاد ارجمند در پایان این گفتگو به روزنامه شهرآرا پیشنهاد داد: شما در نشریه‌تان می‌توانید هنرمندان جوان و پیش‌کسوت را دعوت کنید تا کنار هم بنشینند و به هم نزدیک شوند.

*   *   *

روزهای طلایی تئاتر مشهد با انوشیروان ارجمند
زنده‌یاد انوشیروان ارجمند از تاثیرگذارترین و ماندگارترین هنرمندان مشهدی عرصه‌های تئاتر، سینما و تلویزیون کشور است. این استاد که در اواخر سال۱۳۴۰ با آمدن به مشهد فعالیت حرفه‌ای خود را در عرصه تئاتر آغاز کرد، شاگردان بزرگی مانند علی آزادنیا، علیرضا سوزنچی، هادی نوری، محسن کریمی، غلامرضا عارف‌نژاد و احمد ریحانه را پرورش داد. زنده‌یاد ارجمند در سال۱۳۵۳ با تاسیس گروه تئاتر «توس» در مرکز آموزش تئاتر مشهد در خیابان احمدآباد، فعالیت‌های هنری درخور توجهی برای پیشرفت تئاتر مشهد انجام داد که از آن میان می‌توان به نمایش‌های «رامرودی‌ها»، «بلدکشته»، «چوب به‌دست‌های ورزیل» و «مستکبران طفیلی‌اند» در سال‌های آغازین تاسیس گروه «توس» اشاره کرد.

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کارهای نمایشی بسیاری را در مشهد سرپرستی یا کارگردانی کرد. ارجمند همچنین نمایش «سایه ماه» را به‌شکل نقالی که به یکی از موضوعات و داستان‌های شاهنامه می‌پرداخت، در آرامگاه فردوسی اجرا کرد که برگزاری همین نمایش گردشگران بسیاری را به آرامگاه فردوسی جذب کرد؛ نمایشی که به‌دلیل استقبال زیاد مردم از آن برای اجرا به تهران هم رفت و در همین نمایش بود که داوود میرباقری با دیدن بازی استادانه ارجمند، از وی برای بازی در سریال «امام علی(ع)» دعوت کرد.

استاد انوشیروان ارجمند تئاترهای بسیاری در کارنامه نویسندگی و کارگردانی خود دارد که از آن جمله می‌توان به «شگرد آخر»، «سایه ماه» و «ماه میهمان شب» اشاره کرد که این آثار در جشنواره‌های متعددی همچون فجر و کودک‌ونوجوان، جوایز بسیاری در عرصه‌های بازیگری، کارگردانی و نویسندگی تئاتر کسب کرد.

وی در اوایل دهه۷۰ به‌دعوت داوود میرباقری برای بازی در سریال «امام علی(ع)» به تهران رفت و هم‌زمان با ادامه کار تئاتر، در سریال‌ها و فیلم‌های بلند سینمایی به ایفای نقش پرداخت و به‌دلیل توانایی بسیار در بازیگری، خیلی‌زود به یکی از چهره‌های مطرح در سینمای ایران مبدل شد، اما همواره با انتقال تجربیات و اندوخته‌های خود به هنرمندان جوان خراسانی، عشقش را به مشهد نشان می‌داد.

منبع: شهرآرا