نکاتی برای روز زیارتی مخصوص امام رضا(ع)

تا حالا دقت کرده‌اید چرا بعضی وقت‌ها که از زیارت برمی‌گردید، احساس می‌کنید مانند باتری خالی که دوباره شارژ شده باشد، انرژی از‌دست‌رفته‌تان برگشته و حال خوشی دارید و چرا بعضی وقت‌ها هم با اینکه ساعت‌ها توی حرم وقت صرف کرده‌اید، در شما هیچ تغییری ایجاد نشده و انگار‌نه‌انگار که به زیارت رفته‌اید؟

 

این موضوع بدون‌شک به‌ حال شما هنگام زیارت برمی‌گردد و آن ارتباطی که شما توانسته‌اید در آن دقایق اندک با صاحب‌خانه برقرار کنید. بزرگان بسیاری هم برای این موضوع آدابی را ذکر کرده‌اند که توصیه می‌کنیم در تشرف امروزتان حتما آن‌ها را رعایت کنید.همه ما در زندگی دست‌کم یک‌بار تجربه ملاقاتی خاص را داشته‌ایم؛ تجربه‌ای که در آن استرسِ «چه بپوشیم، چه بگوییم، چگونه برخورد کنیم» و صدها «چه» دیگر را هم درکنار داشته‌ایم. زیارت هم از جنس همین مقوله‌هاست؛ با این تفاوت که این‌بار ملاقات‌شونده، شخصی به‌مراتب خاص‌تر است.

 

چه روزهایی حتما به زیارت برویم؟
علامه‌مجلسی در بحارالانوار بر استحباب زیارت امام رضا(ع) در روزهای خاصی تأکید بیشتری داشته‌اند:
*روز تولد آن حضرت؛ یازدهم ذی‌قعده.
* روز شهادت امام(ع)؛ آخرین روز یا هفدهم ماه صفر یا بیست‌و‌چهارم ماه رمضان.
*روز بیعت مردم با ایشان؛ یعنی روز اول یا ششم ماه رمضان.
* روز بیست‌و‌سوم ذی‌قعده؛ بنابر قولی در چنین روزی آن حضرت به شهادت رسیده‌اند.
* روز بیست‌و‌پنجم ماه ذی‌قعده؛ معروف‌به روز «دحوالارض»، روزی که خدای متعال زمین را گسترانید. عبادت در آن روز آثار و برکت‌های عظیم و بی‌مانندی دارد و زیارت امام رضا(ع) در آن روز افضل اعمال دانسته شده است.
*روز چهارشنبه؛ این روز به نام امامان موسی‌بن‌جعفر(ع)، علی‌بن‌موسی(ع)، محمد‌بن‌علی(ع) و علی‌بن‌محمد(ع) است؛ از‌این‌رو زیارت آن حضرت در چنین روزی مستحب است.
*روز جمعه؛ زیارت چهارده معصوم و ازجمله حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) در آن روز مستحب است.

 

تشرف هم آداب می‌خواهد
مرقد مطهر حضرت رضا(ع) کانون فراز‌و‌فرود فرشتگان الهی و محل عبادت و راز‌و‌نیاز بندگان شایسته خدا و عارفان و عالمان خداشناس است. این‌ها و جز این‌ها نشانگر آن است که همواره باید باادب و فروتنانه وارد این بارگاه باعظمت شد و حرمت حریم علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) را به‌گونه‌ای شایسته پاس داشت.

عالمان بزرگ شیعه برای زیارت آدابی آورده‌اند که بر رعایت آن‌ها در همه حرم‌های ائمه(ع) به‌ویژه حرم امام رضا(ع) تاکید شده است.

آنچه پیش از زیارت باید بدانید
*غسل کنید و لباس‌های تمیز، پاک و نو بپوشید.
* با حالت خضوع و خشوع به‌سوی حرم حرکت کنید و مدام ذکر بگویید و چون به درگاه حرم رسیدید، بایستید و دعا و اذن دخول بخوانید و بکوشید تا حالت خشوع و خضوع و رقت قلب در خود پدید آورید.
* چون خواستید وارد حرم شوید، پای راست را جلو بگذارید، به همان‌سان که هنگام خروج پای چپتان را جلو می‌گذارید و خارج می‌شوید.
* درمقابل ضریح بایستید و زیارت و دعا بخوانید.
* پس‌از زیارت، گونه راست و سپس چپ را بر ضریح بگذارید و از روی تضرع و خشوع دعا کنید و خدای را به حق خودش و به حق صاحب‌قبر قسم دهید و بخواهید که خدا ایشان را شفیع قرار دهد. بنا بر آداب اسلامی لازم است که دعا کننده در دعا‌کردن اصرار ورزیده و پافشاری کند، آن‌گاه به بالای سر بیاید و دوباره دعا کنید.
* پس‌از زیارت دو‌رکعت نماز بالای سر حضرت بگذارید.
* پس‌از نماز زیارت، دعاهایی را که نقل شده و زیارتنامه‌های معتبر مانند زیارت امین‌ا...، جامعه کبیره و زیارت خاصه امام ضا(ع) بخوانید و برای امور دینی و دنیوی خود دعا کنید. هر‌چه دعا را به دیگران تعمیم دهید، به اجابت نزدیک‌تر است.
* مقداری قرآن تلاوت کنید و ثوابش را به حضرت اهدا کنید. این عمل به‌ نوعی تعظیم و بزرگداشت حضرت محسوب می‌شود. سپس استغفار کرده و از گناهان خود توبه کنید
* خادمان آن حضرت را بسیار احترام کنید که نوعی احترام به حضرت به شمار می‌آید.
* برای احترام به امام معصوم و باقی‌ماندن شدت شوق به زیارت، در خارج‌شدن از حرم عجله نکرده و هنگام خروج پشت به قبر حرکت نکنید.
* صدقه و انفاق به نیازمندان را به‌ویژه اگر از سادات باشند، فراموش نکنید.
* وقتی جمعیت زائران زیاد است، مستحب است آنان‌که در‌کنار ضریح یا مکان‌های با فضیلت قرار دارند، زودتر زیارت خود را تمام کنند تا نوبت به دیگران هم برسد.
* مستحب است کسی که به زیارت می‌رود به نیابت از پدر و مادر و دوستان بلکه همه مؤمنان زیارت کند.
اگر حال داشتید به حرم بروید!

بیشتر ماها درباره آیت‌ا... بهجت(ره) و زهد و عبادت ایشان چیزهایی را شنیده‌ایم. مرور چندباره سخنان زیبای ایشان درباره آداب زیارت امام رضا(ع) به‌طور‌حتم برای خیلی‌ها خالی از لطف نخواهد بود: «در موقع ورود اذن دخول بخواهید. آن هنگام که از حضرت اذن دخول می‌طلبید و می‌گویید:«أ أدخل یا حجت‌ا...؛ ای حجت خدا، آیا وارد شوم؟» به قلبتان مراجعه کنید و ببینید آیا تحولی در آن به‌وجود آمده و تغییر یافته است یا نه؟ اگر تغییرحال در شما بود، حضرت به شما اجازه داده است. اگر هیچ تغییری در دل شما به‌وجود نیامد و دیدید حالتان مساعد نیست، بهتر است به کار مستحب دیگری بپردازید. سه‌روز روزه بگیرید و غسل کنید و بعد به حرم بروید و دوباره از حضرت اجازه ورود بخواهید.»

ایشان درباره فضیلت زیارت حضرت هم می‌گویند: «زیارت امام رضا‌(ع) ‌ از زیارت امام حسین‌(ع)‌ بالاتر است؛ چرا‌که بسیاری از مسلمانان به زیارت امام‌حسین‌(ع)‌ می‌روند اما فقط شیعیان اثنی‌عشری به زیارت حضرت امام‌رضا(ع) ‌می‌آیند... ملتفت باشید. معتقد باشید. شفادادن الی ما‌شاءا... به‌تحقق پیوسته. همه زیارت‌نامه‌ها موردتأیید هستند.زیارت جامعه‌کبیره را بخوانید. زیارت امین‌ا... هم مهم است. قلب شما باید بخواند، پس با زبان قلب خود بخوانید. لازم نیست حوائج خود را در محضر امام ‌بشمرید. حضرت‌ می‌دانند. مبالغه در دعاها نکنید. زیارت باید قلبی باشد...حرف آخر اینکه عمل کنیم به هر‌چه می‌دانیم و احتیاط کنیم در آنچه خوب نمی‌دانیم و با عصای احتیاط حرکت کنیم.»

 

زیارت شیعه و سنی ندارد
شخصیت و کرامت امام رضا(ع) در نظر اهل خرد و شیعه و سنی تا اندازه‌ای بوده است که برآورده‌شدن حاجات و توسل به ایشان برای آنان امری مسلم و مجرب به شمار می‌رفته است؛ به‌گونه‌ای که «محمد‌بن‌علی‌بن‌سهل» از فقیهان بنام شافعی در‌این‌باره گفته است: «هر مشکلی از امور دینی و دنیوی بر من عارض می‌گشت برای حل آن گرفتاری، به زیارت مرقد مطهر امام رضا(ع) می‌رفتم و در‌کنار آن بقعه متبرکه دعا می‌کردم و حاجتم برآورده و مشکلم برطرف می‌شد و این موضوع برایم به‌صورت عادت درآمده و به تجربه نیز ثابت شده بود.»
شیخ کلینی(ره) هم در باب زیارت امام هشتم(ع) می‌گوید: زیارت حضرت برابر است با ثواب هزار حج و در‌صورت زیارت با معرفت برابر است با ثواب یک‌میلیون حج، ثواب انفاق و جهاد در راه خدا قبل از فتح مکه، ثواب هفتاد شهیدی که در رکاب پیامبر(ص) جهاد کرده باشند.