از 50 سال تدریس فقه و اصول تا ریاست حوزه علمیه مشهد/ پیام روشنگرانه آیت‌الله میلانی در پی دستگیری امام خمینی(ره)

به گزارش «قاصدنیوز»، سید محمدهادی میلانی در هفتم محرم سال ۱۳۱۳ ق،  1274 شمسی، در نجف پا به عرصه هستی نهاد. اجداد او همه از سادات حسینی شهر مدینه و از فرزندان امام علی بن الحسین(علیه‌السلام) بودند. نیای مادری او، آیت‌الله شیخ محمدحسین مامقانی است که خود از فقهای بزرگ اوایل قرن چهاردهم قمری به شمار می‎رفت. اجداد او به دعوت مردم آذربایجان ایران از مدینه به این سرزمین آمده بودند.

 

در سن کودکى پدر خود را از دست داد. پس از خواندن دروس مقدمات و سطح نزد آقا میرزا ابراهیم همدانى، ملامحسن تبریزى، سید جعفر اردبیلى، ابوالقاسم مامقانى و...دروس خارج فقه و... را از علماء بزرگ مانند آیات شریعت اصفهانى، میرزا محمدحسین نائینى، شیخ محمدحسین اصفهانى، آقا ضیاء عراقى و شیخ جواد بلاغى استفاده نمود. از آیات سید حسن صدر، عبدالحسین شرف‌الدین، شیخ عباس قمی و آقابزرگ طهرانی اجازه علمی دریافت نمود.

 

بیش از 50سال در نجف اشرف و کربلا و مشهد مقدس به تدریس فقه و اصول اشتغال داشت و شاگردان شاخصی همچون آیت‌الله سید علی خامنه‌ای پای درس او حاضر می‌شدند. ازجمله علومی که دیگر در آن تبحر یافت، تفسیر و علوم قرانی بود. بعدها نیز همواره با اساتید تفسیر به‌ویژه با علامه طباطبایی مباحثه و مناظره داشت. جلسات درس او در حوزه نجف باشکوه و به امتیازاتی چون داشتن دقت عقلی و عرفی ایشان در تبیین مسائل، و تسلط به مبانی فقهی و اصولی شهرت داشت.

 

هیجده سال در کربلا اقامت داشت. در ۱۳۳۲ علمای برجسته مشهد در جهت تقویت این حوزه و جلوگیری از مهاجرت طلاب بااستعداد و مدرسان مشهد به شهرهایی چون قم و نجف، با امضای طوماری از وی که در آن زمان در کربلا به سر می‌برد درخواست کردند به مشهد مهاجرت کند و به تدریس در حوزه این شهر بپردازد. او یک سال بعد به مشهد وارد شد و در مدت ۲۲ سال، در عمل ریاست حوزه علمیه مشهد را بر عهده گرفت و علاوه بر قرار گرفتن در جایگاه مرجعیت، با تأسیس مدارسی به سبک جدید و ساماندهی برنامه‌های آموزشی حوزه گام‌هایی را در ارتقای حوزه برداشت.

 

در طول مرجعیت وی به‌ویژه در سال‌های اقامتش در مشهد مقدس شخصیت‌های بزرگ و علمای اهل تسنن و تشیع از کشورهای مختلف اسلامی برای مشاوره و گفتگو به دیدار او آمدند. مثلاً از دارالتقریب بین المذاهب الاسلامی در قاهره که در آن دیدار لوحی نیز که در آن فتوای شیخ محمود شلتوت در رابطه با جواز عمل به مذهب تشیع نوشته‌شده بود تقدیم او کرد، یا دیدار با علامه محمدجواد مغنیه، کاردار سفارت روسیه به نیابت از رئیس اداره دینیه مسلمانان آسیای میانه و قفقاز، علامه شیخ محمدالجواد الشری از علمای کشورهای مسلمان جهان و آمریکا و...

 

در سال‌های مبارزات انقلاب اسلامی پیام‌ها، نامه‎ها و اعلامیه‎هایی خطاب به دولت وقت و ملت ایران صادر می‎کرد. علی‌الخصوص در برابر لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی به‌شدت مقابله کرد و در ماجرای حمله به مدرسه فیضیه و دستگیری امام خمینی(ره)، پیام روشنگرانه منتشر کرد. در سفری به تهران، ماهیت نهضت علماء و مردم را چنین بیان می‎کند:"من در این مسافرت به جد خود حضرت سید الشهداء (ع) تأسی کرده از جوار امن ثامن‌الحجج(ع) به تهران آمدم تا به دنیا اعلام کنم این قیام و نهضت به‌هیچ‌وجه صورت ارتجاعی ندارد بلکه نهضتی است که ملتی مسلمان برای مقابله حکومت‎های جابرانه، با پیشوایی مقامات عالیه روحانی تعقیب می‎کند. هدف ملت مسلمان ایران این است که بیش از این به مصالح دنیایی و دینی آنان تجاوز نشود. باید حکومت مردم را به مردم سپرد و حق مردم را باید به خودشان واگذار کرد."

 

وی اقدامات اجتماعی زیادی را همانند کمک به بازسازی و آوارگان زلزله جنوب خراسان در سال ۱۳۴۷، بازسازی مسجد هامبورگ آلمان و اعزام شهید بهشتی به آنجا، کمک به مسجد امام علی هامبورگ، بازسازی مدارس علمی مشهد و مدرسه حقانی قم ، کمک به ایجاد چندین مدرسه دینی در شهرستان‌ها و... به انجام رساند.

 

عاقبت در 17 مرداد سال ۱۳۵۴ چشم از جهان فروبست و پیکرش پس از یک تشییع بی‎نظیر و با حضور شخصیت‌های بزرگ علمی و مذهبی داخل و خارج کشور در رواق دارالشکر حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.